Podcast van de week: Het leven, een gebruiksaanwijzing

Het leven, een gebruiksaanwijzing

Want wie wil er nu geen handleiding voor alle dagelijkse rompslomp, waarbij het in elkaar zetten van een IKEA-kast in het niets valt? Dat dacht het podcast-collectief van de VPRO dus ook. De makers achter Plots en Toendra sloegen de handen ineen om een serie te maken over niets minder dan het leven zelf. Aan de hand van veertien afleveringen leren ze ons iets over het leven, door mensen met uitzonderlijke levens aan het woord te laten. Mensen die worstelen met problemen, daar soms een oplossing voor hebben gevonden, of in ieder geval iets om door te gaan met leven. Een podcast-serie die je ontroert en tot nadenken stemt.

Elke aflevering is opgebouwd rondom een centrale vraag, in de trant van: ‘Hoe je stem te vinden?’, ‘Hoe jezelf te verliezen?’, of ‘Hoe te vergeten?’. Vragen waarop je niet zo makkelijk een passend antwoord kunt bedenken. De makers laten elke keer twee sprekers aan het woord, wiens persoonlijke verhaal of ingrijpende gebeurtenis aanhaakt bij zo’n vraag. Door in te zoomen op het probleem, de worsteling en het uiteindelijke bovendrijven, word je als luisteraar meegenomen in iemands dagelijkse belevingen strijd en met een specifiek probleem, dat echter in een veel groter en herkenbaarder kader te plaatsen valt, zoals de aflevering-titels al suggereren.

Luister eens naar deze aflevering over de vraag ‘Hoe te doen alsof er niets aan de hand is?’ Aan het woord is de schilder Joost, die plotseling zijn gezichtsvermogen verloor, waardoor de assertieve man volledig hulpbehoevend werd. Om zijn gevoel van onafhankelijkheid te behouden, laat hij een speciale fiets bouwen, waarmee hij toch nog een dagelijks rondje door het dorp kan fietsen. Daar tegenover staat een heel ander verhaal, namelijk dat van Eva. Zij werd ’s nachts op brute wijze aangerand, en durft sindsdien niet meer de straat op. Ook zij vindt uiteindelijk dankzij het fietsen en de steun van anderen een manier om haar angsten de baas te worden. Beiden doen in zekere zin alsof er niets aan de hand is, waardoor ze verder kunnen/willen gaan met hun leven, dat na een ingrijpende gebeurtenis niet meer zo ‘normaal’ is als voorheen.

Wat de podcast los van de krachtige individuele verhalen zo boeiend maakt, is de manier waarop deze tegenover elkaar zijn gezet. Het lijkt alsof de twee verschillende sprekers een dialoog met elkaar voeren, waarbij de een de ander als het ware op weg helpt. Daarnaast verdient ook de unieke presentatrice van de reeks een compliment. De 85-jarige Margot de Boer biedt met haar doorrookte stem, vrolijk relativisme en schat aan levenservaring een persoonlijke kijk en inleiding op de zaken.

Het leven, een gebruiksaanwijzing is een podcast die je iets leert over het leven van alledag, door individuele gevallen in een groter perspectief te plaatsen. Allemaal worstelen we weleens (onbewust) met de behandelde vragen, en dankzij de verhalen van mensen die iets bijzonders hebben meegemaakt, leren we te zoeken naar oplossingen voor onze eigen specifieke problemen. Een mooie, intieme podcast die de menselijke psyche blootlegt. – Willem Goedhart

Illustraties: Annemarijn Alons